นครทูเดย์ออนไลน์: ความคืบหน้าในการแก้ไขปัญหาคลองแม่ข่า จังหวัดเชียงใหม่

วันที่ 20 สิงหาคม 2564 กองทัพภาคที่ 3/กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 3 แถลงข่าวประชาสัมพันธ์ ประจำสัปดาห์ ครั้งที่ 146 ศูนย์เสริมสร้างความปรองดองสมานฉันท์ กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 3 ค่ายสมเด็จพระเอกาทศรถ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก โดยมี พันโท วรปรัชญ์ กาศสกุล ผู้ช่วยโฆษกกองทัพภาคที่ 3/กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 3 เป็นผู้แถลงข่าวฯ มีสาระสำคัญดังนี้.- คลองแม่ข่าหรือแม่น้ำข่าเป็นคลองธรรมชาติ ถือเป็นหนึ่งในชัยมงคลเจ็ดประการ ของการเลือกพื้นที่ ในการสร้างเมืองเชียงใหม่ เมื่อ 725 ปี ที่ผ่านมา มีความยาว 30.5 กิโลเมตร เริ่มจากต้นน้ำ คือลำน้ำแม่สา อำเภอแม่ริม ไหลผ่านตัวเมืองเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ และสิ้นสุดในช่วงปลายน้ำบริเวณ ตำบลสบแม่ข่า อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ ในอดีตคลองแม่ข่าเป็นเหล่งน้ำใช้เพื่อเกษตรกรรม, อุปโภคบริโภคและ การสัญจรทางน้ำเอื้อต่อวิถีวัฒนธรรมการดำรงชีวิตของชาวเมืองเชียงใหม่มาช้านาน แต่ในช่วงระยะเวลา 20 – 30 ปีที่ผ่านมา การเจริญเติบโตของเมืองเชียงใหม่ ซึ่งมีชุมชนเข้ามาอาศัยอยู่อย่างหนาแน่น ได้ทำให้น้ำแม่ข่า ถูกทำลาย มีการรุกล้ำลำน้ำ, ระบายน้ำทิ้งจากบ้านเรือน/สถานประกอบการ และไม่มีน้ำไหลผ่านดังเช่นในอดีต ก่อให้เกิดน้ำเน่าเสียอย่างรุนแรง ทำให้คุณค่าและประวัติศาสตร์ที่เคยมีสูญเสียไปสำหรับมาตรการในการพัฒนาและแก้ไขปัญหานั้น ได้มีการประชุมหารือร่วมกันของหน่วยงานหลายๆ ภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ประชาชน และผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยได้กำหนดแผนมาตรการแก้ไข ออกเป็น 8 มาตรการ ดังนี้.-1. มาตรการแก้ไขปัญหาน้ำเน่าเสียและปรับปรุงคุณภาพน้ำตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ 2. มาตรการแก้ไขปัญหาบุกรุกลำน้ำและการกำหนดแนวเขตคลองแม่ข่าที่ชัดเจน 3. มาตรการจัดหาน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติสำหรับไว้เป็นน้ำต้นทุน ทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้ง 4. มาตรการปรับปรุงภูมิทัศน์และแก้ไขทัศนอุจาดคลองแม่ข่า 5. มาตรการปรับปรุงฟื้นฟู สิ่งก่อสร้างเดิมของคลองแม่ข่า 6. มาตรการแก้ไขปัญหาการบริหารจัดการคลองแม่ข่าอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง 7. มาตรการสร้างจิตสำนึกและการมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาคลองแม่ข่า 8. มาตรการปรับปรุงและพัฒนาลำน้ำทั้งคลองแม่ข่าสายหลักและลำน้ำสาขา กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในจังหวัดเชียงใหม่ รวมทั้งส่วนราชการ และองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ ร่วมกันแก้ไขปัญหาการบุกรุกสร้างสิ่งปลูกสร้างรุกล้ำคลอง และการจัดการน้ำเสียใน คลองแม่ข่า ซึ่งเป็นปัญหาที่สำคัญ และมีความพยายามในการแก้ปัญหาดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี 2557 จนถึงปัจจุบัน สำหรับการดำเนินงานแก้ไขปัญหาที่สำคัญที่ผ่านมา ได้แก่ 1. การจัดหาแหล่งน้ำต้นทุน เพื่อหล่อเลี้ยงคลองแม่ข่าให้มีน้ำไหลตลอดทั้งปี โดย สำนักชลประทานที่ 1 ได้ดำเนินการจัดทำคลองส่งน้ำ ผันน้ำจากลำเหมืองสาลงสู่คลองแม่ข่า ระยะทาง 8.25 กิโลเมตร ปัจจุบันดำเนินการเสร็จเรียบร้อย 2. โครงการขุดลอกคลองแม่ข่า โดย สำนักงานพัฒนา ภาค 3 หน่วยบัญชาการทหารพัฒนา ดำเนินการ ขุดลอกในช่วงปลายน้ำ ระยะทาง 14.94 กิโลเมตร ได้ดำเนินการเสร็จเรียบร้อย ตั้งแต่ กันยายน 2562 3. การจัดการน้ำเสีย เทศบาลนครเชียงใหม่ ได้แบ่งการดำเนินการออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ 3.1 ระยะสั้น 3.1.1 การตรวจสอบคุณภาพน้ำทิ้งอย่างสม่ำเสมอจากสถานประกอบการ และอาคารบ้านเรือนภายในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ 3.1.2 การติดตั้งตาข่ายดักขยะจากท่อระบายน้ำก่อนลงสู่คลองแม่ข่า 3.2 ระยะกลาง 3.2.1 การติดตั้งระบบบำบัดน้ำเสียอย่างง่ายสำหรับครัวเรือนให้กับชุมชนริมคลองแม่ข่า 3.2.2 การสนับสนุนถังดักไขมันสำหรับชุมชนสองฝั่งคลองแม่ข่า 3.2.3 การทดสอบระบบบำบัดน้ำเสีย สำหรับกลุ่มอาคารขนาดใหญ่ในรูปแบบรวมกลุ่มอาคาร 3.2.4 การเชื่อมท่อระบายน้ำจากถนนเข้าสู่ท่อรวบรวมน้ำเสีย เพื่อส่งไปบำบัด ณ โรงงานปรับปรุงคุณภาพน้ำ 3.2.5 การปิดท่อระบายน้ำทิ้งสองฝั่งคลองแม่ข่า 3.3 ระยะยาว - เทศบาลนครเชียงใหม่ ได้ร่วมกับองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศเยอรมัน (GIZ) ได้สำรวจและศึกษาถึงแนวทางอย่างยั่งยืนได้ข้อสรุปว่า การก่อสร้างระบบแยกท่อน้ำดี และน้ำเสียออกจากกัน ก่อนลงสู่คลองแม่ข่า จะเป็นแนวทางที่ก่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ดีที่สุด สำหรับการพัฒนาคลองแม่ข่าอย่างยั่งยืน 4. การปรับปรุงภูมิทัศน์ เทศบาลนครเชียงใหม่ ได้แก่ 4.1 ทางเดินเชื่อมสองฝั่งคลองแม่ข่า 4.2 สะพานบุญเพื่อเชื่อมทางเดินสองฝั่งคลองแม่ข่า 4.3 การติดตั้งไฟส่องสว่างตลอดแนวทางเดินคลองแม่ข่า 4.4 การติดตั้งระบบกล้องวงจรปิด (CCTV) 4.5 การปลูก และดูแลบำรุงรักษาต้นไม้สองฝั่งคลองแม่ข่า 5. การจัดทำโครงการการประกวดผลการขับเคลื่อนการพัฒนาและแก้ไขปัญหาคลองแม่ข่า ภายใต้โครงการคืนความสวยให้คลองแม่ข่าสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน เพื่อติดตามการพัฒนาคลองแม่ข่า และลำคลองสาขาต่างๆ ทั้ง 3 อำเภอ 6. การแก้ปัญหาการบุกรุกสร้างสิ่งปลูกสร้างรุกล้ำคลองแม่ข่า จังหวัดเชียงใหม่ ร่วมกับเทศบาลนครเชียงใหม่ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ดำเนินการสำรวจและร่วมกันเจรจาทำความเข้าใจ ซึ่งผู้บุกรุกทั้งหมดในส่วนของคลองแม่ข่าสายหลัก จำนวน 146 ราย ได้ยินยอมรื้อถอนเสร็จเรียบร้อยแล้ว ปัจจุบัน การดำเนินโครงการพัฒนาคลองแม่ข่า ตั้งแต่ต้นน้ำ จนถึงปลายน้ำ จะเห็นได้ว่า น้ำในลำคลองมีความใสสะอาดขึ้นมากกว่าแต่เดิม ประชาชนสามารถ ใช้ประโยชน์ของน้ำได้มากขึ้น ทั้งในด้านอุปโภคและบริโภค ขณะเดียวกันบริเวณโดยรอบริมสองฝั่งคลอง ก็ได้มีการปรับปรุงภูมิทัศน์ด้วยการติดตั้งไฟส่องสว่าง มีการปลูกต้นไม้ ไม้ดอก ไม้ประดับ จนเกิดเป็นบรรยากาศที่สวยงาม สามารถใช้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจได้อีกด้วย ทั้งนี้ การพัฒนาดังกล่าวเกิดขึ้นได้ จากความร่วมมือ ร่วมใจกัน ในการแก้ปัญหาคลองแม่ข่า ให้กลับมาทรงคุณค่าดังเช่นในอดีตอีกครั้ง