มหาวิทยาลัยเชียงใหม่และเทศบาลตำบลเชียงกลาง จังหวัดน่าน ลงนามในบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการ (MOU) การแลกเปลี่ยนข้อมูลองค์ความรู้ด้านการพัฒนาเชิงพื้นที่ และจัดกิจกรรมบ่มเพาะนวัตกรชุมชนกระบวนจัดการเรียนรู้ควบคู่กับการฝึกปฏิบัติเพื่อสร้างทักษะนวัตกรถ่ายทอดนวัตกรรม สร้างเครือข่ายความร่วมมือ ระหว่างนวัตกรต้นแบบและนวัตกรมือใหม่ ขยายผลสู่การใช้งานพื้นที่​

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดย รศ.ดร.จิราพร กุลสาริน ผู้เชี่ยวชาญศูนย์นวัตกรรมอาหารและบรรจุภัณฑ์และ ผศ.น.สพ.ดร.สุวิทย์โชตินันท์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมกับ นายสุรชัย สุวรรณชัยรักษ์ นายกเทศมนตรีตำบลเชียงกลาง ลงนามพิธีลงนามในบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการ(MOU) การแลกเปลี่ยนข้อมูลองค์ความรู้ด้านการพัฒนาเชิงพื้นที่ โดยองค์ความรู้ของมหาวิทยาลัย รวมถึงการเลี้ยงแมลง BSF ตลอดจนความร่วมมือด้านงานวิจัย บูรณาการวิชาการ ภูมิปัญญา และเทคโนโลยีอย่างสมดุล แพร่กระจายถ่ายทอดนวัตกรรมและเทคโนโลยีอย่างเหมาะสม ในวันจันทร์ที่ 4 มีนาคม 2567 ณ เทศบาลตำบลเชียงกลาง อำเภอเชียงกลาง จังหวัดน่านรศ.ดร.จิราพร กุลสาริน เปิดเผยว่า จากการดำเนินงานโครงการวิจัยด้านแมลง BSF (Black Soldier Fly) ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2562 จนถึงปัจจุบัน เริ่มจากความร่วมมือของงานวิจัยที่ผ่านมา ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมกับบริษัท ซีพีเอฟ (ประเทศไทย) จำกัด (มหาชน) ในการดำเนินโครงการ “นวัตกรรมน้ำมันสกัดจากแมลงหนอน BSF เพื่อใช้เป็นสารสำคัญในเครื่องสำอาง” โดยศึกษาการใช้ประโยชน์จากแมลง BSF ในหลากหลายด้านด้วยการบูรณาการงานวิจัยและความร่วมมือจากนักวิจัยหลากหลายส่วนงานของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้มีการจัดตั้งโรงเรือนเพาะเลี้ยงแมลงแบบ Smart สำหรับศึกษาปัจจัยและสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการผลิตเชิงพาณิชย์และอุตสาหกรรม พัฒนากระบวนการผลิต BSF และอาหารในการเลี้ยงที่เหมาะสมต่อคุณภาพน้ำมันสกัดที่มีคุณภาพและประสิทธิภาพสูงสุด นอกจากนี้ คณะทีมวิจัย จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ซึ่งได้ดำเนินโครงการ “นวัตกรรมระบบการจัดการอาหารส่วนเกินด้วยตัวอ่อนแมลง BSF อาหารสัตว์โปรตีนสูง” เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่เหมาะสมสำหรับการเลี้ยงตัวอ่อนแมลง BSF ด้วยเศษอาหารเหลือทิ้งภายในมหาวิทยาลัย และทดสอบความปลอดภัยของการใช้แมลง BSF เพื่อผลิตเป็นอาหารสัตว์ โดยการนำร่องเพื่อต่อยอดงานวิจัยเดิมสู่การจัดการเศษอาหารส่วนเกินด้วยตัวอ่อนแมลง BSF ให้เกิดความเป็นเลิศด้านอาหารสัตว์โปรตีนสูง และเพิ่มศักยภาพในการดำเนินงานให้กับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ผศ.น.สพ.ดร.สุวิทย์ โชตินันท์ กล่าวเสริมว่า ทีมวิจัยจึงได้เล็งเห็น ศักยภาพในพื้นที่ของจังหวัดน่าน สำหรับต่อยอดทุนทางสังคมที่มีอยู่ในจังหวัด บูรณาการร่วมกับงานวิจัยที่มีอยู่ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เพื่อขับเคลื่อนนวัตกรรมการจัดการขยะอินทรีย์ด้วยตัวอ่อนแมลง BSF ให้ขยายผลไปสู่ตำบลอื่นในจังหวัด โดยได้รับการอนุมัติโครงการและสนับสนุนงบประมาณจากหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) ในโครงการ เมืองน่านสะอาด: ระบบการจัดการผลพลอยได้จากการเกษตรและขยะเปียกในชุมชนจังหวัดน่าน เพื่อสร้างโอกาสด้านอาชีพการเลี้ยงไก่พื้นเมืองประดู่หางดำและหนอนแมลง BSF นำร่องโดยโรงกำจัดขยะอินทรีย์ต้นแบบระดับตำบล ให้สามารถลดปริมาณขยะอินทรีย์ในพื้นที่ ลดปัญหาพื้นที่ฝังกลบการเผา ศษขยะและผลพลอยได้ทางการเกษตรและการท่องเที่ยว สร้างนวัตกรชุมชนด้านการจัดการขยะ การเลี้ยงแมลง และการผลิตอาหารสัตว์จากแมลง BSF ในพื้นที่ โดยขับเคลื่อนร่วมกับฟาร์มต้นแบบในการเลี้ยงแมลง BSF พื้นที่เป้าหมาย จำนวน 10 ตำบล และผลักดันเป็นระบบการจัดการขยะในชุมชนจากนวัตกรรม และขยายผลองค์ความรู้สู่การเป็นหลักสูตรเพื่อสังคม ไปปรับใช้ตามบริบทของพื้นที่ สอดรับกับการผลักดันของหน่วยงานในพื้นที่ สู่การเป็น “น่าน เมืองสะอาด” และเป็นต้นแบบของการพัฒนาเชิงพื้นที่ ที่สามารถประยุกต์และส่งเสริมการดำเนินการได้ทั่วประเทศต่อไป และตอบรับนโยบาย BCG ของประเทศอีกด้วยด้าน นายสุรชัย สุวรรณชัยรักษ์ นายกเทศมนตรีตำบลเชียงกลาง กล่าวว่า การลงนามในบันทึกข้อตกลงความร่วมมือในวันนี้เป็นจุดเริ่มต้นในการขับเคลื่อนนโยบายการจัดการขยะเหลือทิ้งด้วย BSF และกิจกรรมบ่มเพาะนวัตกรชุมชนเมืองน่านสะอาด: ระบบการจัดการผลพลอยได้จากการเกษตรและขยะเปียกในชุมชนจังหวัดน่าน เพื่อสร้างโอกาสด้านอาชีพการเลี้ยงไก่พื้นเมืองประดู่หางดำและหนอนแมลงทหารเสือ โดยใช้องค์ความรู้จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ถ่ายทอดสู่ชุมชน ซึ่งมีความคาดหวังให้เกิดการลดปริมาณขยะอินทรีย์ การลดปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็กหรือ PM 2.5 แก้ปัญหาการเผาเศษวัสดุทางการเกษตรที่เกิดจากผลพลอยได้ทางการเกษตรภายในจังหวัดที่เป็นรูปธรรม ทำให้เกิดการลดต้นทุนการกำจัดขยะอินทรีย์ ลดผลกระทบต่อสุขภาพของคนในชุมชน และผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงทำให้เกษตรกรในพื้นที่สามารถสร้างรายได้เพิ่มขึ้น จากการนำองค์ความรู้นวัตกรรมที่ได้รับไปต่อยอดสู่การสร้างและเข้าถึงโอกาสทางอาชีพ การลดต้นทุนการผลิตปศุสัตว์ หน่วยงานในพื้นที่มีนวัตกรรมเทคโนโลยี รูปแบบ/ระบบการจัดการแบบมีส่วนร่วมของภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในการกำจัดขยะอินทรีย์ที่สามารถแก้ไขปัญหาเชิงพื้นที่ได้จริง ทำให้เกิดเป็นพื้นที่ต้นแบบที่สามารถบรรลุเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนแบบรอบด้าน ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม สู่การเป็นชุมชนนวัตกรรม ที่พัฒนาอย่างยั่งยืน ตามโมเดลเศรษฐกิจใหม่ (BCG model) ของพื้นที่ ซึ่งเป็นการสานต่อการทำงานอย่างเป็นรูปธรรมระหว่าง ศูนย์นวัตกรรมอาหารและบรรจุภัณฑ์ (Food Innovation and Packaging Center, FIN) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กับเทศบาลตำบลเชียงกลาง ซึ่งทั้งสองฝ่ายจะสนับสนุนด้านการวิจัย การแลกเปลี่ยนข้อมูลองค์ความรู้ด้านการพัฒนาเชิงพื้นที่ โดยองค์ความรู้ของมหาวิทยาลัย รวมถึงการเลี้ยงแมลง BSF ตลอดจนความร่วมมือด้านงานวิจัย บูรณาการวิชาการ ภูมิปัญญา และเทคโนโลยีอย่างสมดุล แพร่กระจายถ่ายทอดนวัตกรรมและเทคโนโลยีอย่างเหมาะสม และข้าพเจ้าหวังว่าจะเป็นแรงผลักดันที่จะช่วยขับเคลื่อนประเด็นการพัฒนาจังหวัดน่านเพื่อ “พลิกโฉมการพัฒนาเดินหน้า สร้างเมืองน่านเมืองแห่งความสุข ประชาชนมีคุณภาพชีวิตดีสังคมร่มเย็น เศรษฐกิจได้รับการต่อยอดและสร้างมูลค่าอย่างสร้างสรรค์และเติบโตอย่างเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม”พร้อมกันนี้ยังได้จัดกิจกรรมบ่มเพาะนวัตกรชุมชนกระบวนจัดการเรียนรู้ควบคู่กับการฝึกปฏิบัติเพื่อสร้างทักษะนวัตกรถ่ายทอดนวัตกรรม สร้างเครือข่ายความร่วมมือ ระหว่างนวัตกรต้นแบบและนวัตกรมือใหม่ ขยายผลสู่การใช้งานพื้นที่ ที่ประกอบไปด้วย นวัตกรชุมชนเป้าหมาย คนในชุมชน อาจารย์หรือนักวิจัยของมหาวิทยาลัยในพื้นที่ เจ้าหน้าที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในหรือนอกพื้นที่เป้าหมาย เพื่อสร้างนวัตกรชุมชนที่สามารถถ่ายทอดนวัตกรรมด้านการจัดการขยะอินทรีย์ด้วยแมลงทหารเสือ โดยใช้นวัตกรรมพร้อมใช้ด้านระบบจัดการขยะด้วยแมลง BSF ผ่านกิจกรรมและกระบวนการเรียนรู้จากทีมวิจัย ประกอบไปด้วย การวางระบบโรงเรือน การเพาะเลี้ยง การจัดการขยะอินทรีย์สำหรับเลี้ยง การจัดการของเสียหลังเลี้ยง การเก็บเกี่ยวตัวอ่อน การนำตัวอ่อนไปผลิตอาหารสัตว์ ให้เป็นนวัตกรกลุ่มนำร่อง ที่สามารถถ่ายทอดและขยายผลต่อสู่ชุมชนอื่นได้ ขับเคลื่อนร่วมกับฟาร์มต้นแบบในการเลี้ยงแมลง BSF พื้นที่เป้าหมายในโครงการ จำนวน 10 ตำบล และสร้างนวัตกรชุมชน จำนวนไม่น้อยกว่า 50 ราย เพื่อให้นวัตกรต้นแบบและคณะอปท.ของจังหวัดน่าน ทั้ง 10 ตำบล ได้องค์ความรู้นวัตกรรมการเลี้ยงแมลงทหารเสือสำหรับนวัตกรชุมชนต้นแบบ ที่จะเป็น Coaching team ปรับใช้เทคโนโลยีต้นแบบของการเลี้ยงแมลงทหารเสือมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เพื่อจัดการขยะอินทรีย์และการต่อยอดสู่การผลิตอาหารเลี้ยงไก่พื้นเมืองกับฟาร์มต้นแบบ และนำความรู้ที่ได้มาพัฒนา ต่อยอด และปรับใช้ให้เกิดประโยชน์ในพื้นที่จังหวัดน่าน